“ผู้นำในอนาคตคือ คนที่ยอมรับว่าตัวเองไม่รู้ และโน้มตัวลงมาเรียนรู้ไปพร้อมๆกันกับทีมงาน”

ท่ามกลางสถานการณ์โลกแบบ VUCA ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวไม่มีอะไรแน่นอน ผันผวนปรวนแปรอยู่ตลอดเวลา สิ่งสำคัญที่คุณในฐานะผู้นำจะต้องมีคือทักษะแบบ ‘Adaptive Leadership’ หรือการเป็นผู้นำที่ยืดหยุ่น ไม่ตายตัว พร้อมจะปรับตัวเอง พลิกแพลงแนวทางหากลยุทธ์ใหม่ๆ เพื่อสร้างเปลี่ยนแปลงให้สำเร็จ

Adaptive Leadership คืออะไร Adaptive Leadership คือคุณสมบัติผู้นำควรมี

โดย Ronald Heifetz ได้นิยามผู้นำในความหมายไว้ว่า “ คือคนที่สามารถนำพาองค์กรหรือทีมงานฝ่าฟันความเปลี่ยนแปลง หรือแก้ไขปัญหาที่เปลี่ยนแปลง ผันผวนตลอดเวลาได้ ”

ตัวชี้วัดความเป็น Adaptive Leadership โดย Ronald Heifetz กล่าวไว้ว่าสิ่งที่จะวัดความเป็นผู้นำในโลกปัจจุบัน และอนาคต คือผู้สร้างคุณค่าที่แตกต่าง สร้างความเปลี่ยนแปลงได้ สรุปตัวชี้วัดคือ

• คุณเอาตัวรอดได้ เอาตัวรอดกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นได้หรือไม่
• การเติบโตแบบยั่งยืน การเติบโตโดยคำนึงถึง สิ่งแวดล้อม ความเลื่อมล้ำ ความหลากหลาย

ปัญหาหรือความท้าทาย ที่ใช้เป็นตัวชี้วัดภาวะผู้นำ

ความท้าทายเชิงเทคนิค คือ ปัญหาที่สามารถนิยามได้ชัดเจน แก้ไขได้โดยใช้ผู้เชี่ยวชาญ ทำการแก้ไขได้ในระยะสั้นๆ ใช้อำนาจจัดการได้ แก้ไขโดยการเรียนรู้เชิงข้อมูล ใช้ความสามารถส่วนบุคคล เจอแรงต้านไม่เยอะสักเท่าไหร่

ความท้าทายเชิงแปรผัน คือ ปัญหาที่ยากต่อการนิยาม ไม่สามารถแก้ไขด้วยผู้เชี่ยวชาญ ใช้ระยะเวลานานกว่าจะสัมฤทธิ์ผล เกิดการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ทัศนคติ ความเชื่อ และพฤติกรรม ต้องอาศัยความร่วมมือกันในหลายภาคส่วน ต้องมีผู้นำที่ดีในการจัดการ

3 องค์ประกอบ Adaptive Leadership

1. ระบุสิ่งที่ควรเปลี่ยนแปลงให้ได้ สำรวจดูว่าสิ่งไหนควรเปลี่ยนแปลงสิ่งไหนควรรักษาไว้เริ่มจากตัวคุณเอง และพัฒนาไปสำรวจถึงองค์กร ว่าสิ่งใดควรอนุรักษ์ไว้ สิ่งใดควรพัฒนา เปลี่ยนแปลง เพื่อปรับสภาพให้เข้ากับยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลง

2. ไม่มีวิธีตายตัว ให้ทดลองไปเรื่อย ๆ ปัญหาในยุคใหม่จะเป็นปัญหาที่ต้องเรียนรู้และพัฒนาแก้ไขไปเรื่อย ๆ จะไม่มีวิธีการที่ตายตัวต้องทดลอง ทดสอบ อย่างรวดเร็ว หลากหลาย โดยการใช้ทีมงานเข้ามามีส่วนช่วย

3. ผสานโซลูชั่นที่ให้ผลลัพธ์ดีที่สุดเข้ากับการทำงาน เมื่อได้ผลลัพธ์จากข้อที่ 2 มาแล้วอย่างชัดเจน ว่าเป็นวิธีที่ดีได้ผลที่สุดแล้ว นำมาใช้กับองค์กร

การทำงานก็จะวน loops ในลักษณะดังรูป

หลักการ 6 ข้อสู่การสร้าง Adaptive Leadership

1. การมองภาพรวมแบบ Brid Eye View การที่คุณจะมองเห็นปัญหา หรือความท้าทายคุณต้องมองเห็นภาพรวมขนาดใหญ่และมีมุมมองที่กว้าง คุณจึงต้องออกมาจากปัญหาแล้วมองเข้าไปในมุมมองที่กว้างขึ้น สูงขึ้น เพื่อให้เห็นภาพของปัญหาที่ชัดเจนมากขึ้นนั้นเอง

2. ระบุปัญหา หรือความท้าทายให้ออก เมื่อคุณมองได้ชัดเจนแล้ว คุณก็สามารถที่จะระบุปัญหา หรือโจทย์ความท้าทายที่คุณต้องแก้ไข หรือเผชิญอยู่ เรียงลำดับความสำคัญและโฟกัส ให้ได้

3. ปลุกคนให้เข้าใจสาเหตุการเปลี่ยนแปลง ในทุกการเปลี่ยนแปลงจะมีแรงต้านเสมอ ฉะนั้นต้องกำกับและทำให้คนเข้าใจว่าทำไมต้องเปลี่ยนแปลง จึงต้องสื่อสารให้เข้าใจ

4. รักษาวินัยให้สมดุล เพราะไม่ว่าคุณจะอธิบายดีแค่ไหนก็จะเกิดแรงต้าน ฉะนั้นจึงต้องบังคับใช้สร้างวินัย โดยไม่กดดันเพื่อหลีกเลี่ยงการกระทบ จนกลายเป็นความขัดแย้งในองค์กร เพื่อรักษาความสมดุลและความต่อเนื่องในการเปลี่ยนแปลง

5. สร้างการมีส่วนร่วม ปลูกฝังความเป็นเจ้าของ ข้อนี้เปรียบเหมือนหัวใจสำคัญของ Adaptive Leadership ที่แตกต่างจาการเป็นผู้นำแบบยุคเก่า คือการเดินลงไปหาผู้ตาม และให้มีส่วนร่วมกับการเปลี่ยนแปลงให้รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของการเป็นเจ้าของ เป็นส่วนสำคัญในการสร้างการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าคุณจะอยู่ในตำแหน่งอะไรในองค์กร

6. รับฟังเสียงคนตัวเล็กๆ ให้ครอบคลุม เป็นสิ่งที่พลิกความสำคัญในการเป็นผู้นำ ต้องให้ความสำคัญในทุกเสียง ไม่ว่าตำแหน่งนั้นอาจไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลง แต่ผู้นำในยุคนี้ต้องทำคือรับฟังทุกเสียงที่สะท้อนเข้ามาให้ได้มากที่สุด เปิดกว้างรับความหลากหลาย ระดมทุกความคิดเห็น เพราะหลายครั้งคนที่อยู่หน้างาน หรืออยู่ในระดับต่ำที่สุดอาจเข้าใจปัญหามากที่สุดเช่นกัน

ทำอย่างไร ถึงจะเป็นผู้นำแบบ Adaptive Leadership อย่างมีประสิทธิภาพ

• Envision ผู้นำที่ดีต้องมีวิสัยทัศน์
• Embrace โอบกอดความเปลี่ยนแปลง โดยต้องเข้าใจเรียงลำดับความสำคัญ ของปัญหาและการเปลี่ยนแปลง
• Empower ต้องให้อำนาจ ให้ความรับผิดชอบ ผลักดันความสามารถที่ซ่อนเร้นของคนที่มีคุณภาพ ให้ความกล้าหาญและมั่นใจ กระตุ้นให้กำลังใจ
• Equality เพราะความหลากหลายที่มากขึ้นจึงต้องสร้างความเท่าเทียมในทุกมิติ
• Empathy รับฟังแบบเข้าใจ แบบเห็นอกเห็นใจ
• Engage สื่อสารให้เข้าใจ และเชื่อใจ
• Effective เน้นผลลัพธ์มากกว่าแค่วิธีการ วางแผนงานให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด
• Elastic มีความยืดหยุ่น
• Endless adaptation ลงมือทำและปรับตัวตลอดเวลา
• Educate continuously ไม่หยุดที่จะเรียนรู้

สรุป

Adaptive Leadership เป็นคุณสมบัติผู้นำ ที่นำพาองค์กรที่สามารถปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลง หรือวิกฤตซ้อนวิกฤต ให้ได้ ต้องแยกปัญหาเชิงเทคนิคและปัญหาที่มีความผันแปร ออกจากกันให้ได้อย่างชัดเจน และมุ่งไปที่ปัญหา โดยมุมมอง วิธีการ ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด โดยอาศัยหลัก 6 ข้อสู่การสร้าง Adaptive Leadership และเป็นผู้นำอย่างมีประสิทธิภาพ

ขอบคุณภาพและเรื่องราวจาก

• The Secret Sauce
• คุณ นครินทร์ วนกิจไพบูลย์
• กรรมการผู้จัดการและบรรณาธิการบริหาร The Standard
• คุณสามารถชมและรับฟังเต็มๆได้ที่
• https://www.youtube.com/watch?v=o7vLCLDHgZk